خلع ید در دانش حقوق ایران و علم فقه یک اصطلاح است که به معنای خارج کردن شخص متصرف غیرقانونی و غاصب از یک ملک توسط مالک آن می باشد. به طور مثال: اگر همسایه دیوار به دیوار یک باغ بخشی از زمین او را تصرف کرده باشد، به عنوان غاصب شناخته می شود و مالک می تواند برای آن قسمت از زمین و یا باغ خود دعوای خلع ید را طرح کند تا پس از طی مراحل قانونی دادگاه حکم خلع ید را صادر کند. درحقیقت خلع ید به معنای طرح دعوا می باشد که در آن شخص متصرف غیرقانونی از ملک قانونی خارج می‌گردد. برای طرح این دعوا سه شرط مالک بودن خواهان، تصرف خوانده، غیرمجاز بودن تصرف خوانده لازم الوجود هستند. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با دعوای خلع ید، داد خواست خلع ید، نمونه داد خواست ماده قانونی، مدارک لازم و خلع ید ملک ورثه ای آشنا سازیم. شما میتوانید مشاوره حقوقی با بهترین وکیل ارومیه آقای نجات علیپور داشته باشید 04433430139
همان طورکه گفته شد خلع ید دعوایی است که در آن فرد تصرف کننده از ملک مالک خارج می‌گردد. در طرح این نوع دعوا مالک مال غیرمنقول باید سند مالکیت را در دست داشته و سپس به دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول مراجعه کند تا بتواند دادخواست لازم را مطالبه نماید.
یکی از شروط اصلی برای طرح دعوای خلع ید، داشتن مالکیت بلا منازع می باشد. به این معنا که مالک باید یک سند در دست داشته باشد که مالکیت او را ثابت نماید. اگر فرد مالک باشد اما مدرکی برای اثبات گفته های خود نداشته باشد، ابتدا مدعی باید اثبات آن را به دادگاه ارائه نماید و سپس نسبت به دعوای خلع ید اقدام کند. در حقیقت دعوای خلع ید به سه دسته از دعاوی تقسیم می‌گردد.
دادخواست خلع ید نوعی دادخواست است که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. به موجب این درخواست مالک یک مال غیرمنقول که به اموال او به صورت غاصبانه تصرف شده است، از دادگاه تقاضای رسیدگی و خلع ید دارد. برای درخواست خلع ید باید اطلاعات هویتی خواهان و خوانده و هم چنین تمامی مدارک مثبت مالکیت خواهان مندرج گردند. با توجه به دادخواست خلع ید، اگر هر یک از قواعد ثبت شده به درستی رعایت نشوند، دعوای خلع ید مالک به نتیجه مثبت خود نخواهد رسید.
با توجه به این امر، پس از تنظیم دادخواست خلع ید با توجه به نمونه درج شده در این مقاله، نوبت به ثبت و ارسال آن به دادگاه می رسد. در نتیجه آشنایی با مراحل دادخواست خلع ید اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که باید با توجه به نمونه تنظیم گردد. مراحل دادخواست خلع ید بدین صورت می باشند:
نمونه دادخواست خلع ید به شرح زیر است:
شرح دادخواست
با سلام احتراماً به استحضار می‌رساند این جانب به موجب سند رسمی شماره.............. تنظیمی در دفترخانه.............. مالک قانونی شش دانگ آپارتمان واقع در ............................ با پلاک اصلی......... و فرعی........ بوده و در مورخ ..../..../..... آن را از پدر خود که اکنون به رحمت خدا رفته اند خریداری نمودم. متأسفانه با وجود مالکیت بنده به استناد مدارک ابرازی و علی‌رغم این‌که این‌جانب هیچ گونه اذن و اجاره ای مبنی بر تصرف و استفاده از ملک خویش به خوانده محترم نداده ام، ایشان با قهر و غلبه و زور در ملک من ساکن شده اند و علی‌رغم درخواست های مکرر از ایشان حاضر به تخلیه ملک نیستند.
لذا با توجه به محترم بودن حق مالکیت افراد و از آن‌جا که بنده مالک رسمی و قانونی ملک بوده و تصرف خوانده نیز غاصبان و با زور و بدون اذن است، تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر خلع ید خواهان از ملک مذکور از آن مقام محترم مورد استدعا می باشد.
با توجه به ماده ۳۰۸ قانون مدنی خصم به معنای کسی است که بر مال فرد دیگر به صورت عدوانی تصرف داشته است. این تصرف مخالف با قانون می باشد. در خصوص تحقق غصب مطابق با ماده مزبور باید به نکات زیر توجه شود: کلمه عدوان در ماده ۳۰۸ به معنای این است که غاصب بدون مجوز و با دانستن عدم استحقاق خود بر ملک فرد دیگر تسلط دارد.
استیلاء در حکم غصب درصورتی می باشد که غاصب به عدم استحقاق خود ناآگاه باشد و یا به عبارت دیگر هیچ سوءنیتی نداشته باشد. رفتار فردی که مرتکب تقصیر می گردد، به عنوان حکم غصب شناخته می شود. با توجه به ماده ۳۰۸ چنین تصرفاتی اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز شناخته می شوند.
در ماده ۳۰۸ قانون مدنی قانون‌گذار با اشاره به واژه حق دایره شمول غصب را گسترده نموده و موضع استیلا در غصب می تواند حق، عین و یا منفعت باشد. تصرف به نحو اشاعه نیز نوعی غصب شناخته می شود. بدین معنا که دو یا چند نفر به صورت هم زمان یک مال را غصب کنند. این نوع تصرف ایادی متقارن گفته می شود.
تصرف یکی از ورثه در مال مشاع نیز بدون رضایت ورثای دیگر غصب محسوب می شود. مبنای ضمان غصب تضمین حق مالک است و مبتنی بر حدیث مشهور نبوی می باشد که به قاعده ضمان ید معروف است.
برای طرح دعوا خلع ید باید مدارک زیر را به صورت قانونی و معتبر ارائه کنید:
خلع ید ورثه ای یکی از دعاوی حقوقی میان وراث است. موضوع این نوع اختلاف میان مالکان مشاعی بر سر تصرف ملک بین وارثان می باشد. زمانی‌که یکی از مالکان مشاع بدون رضایت وراث دیگر ملکی را تصرف کند بحث خلع ید از ملک مشاع مطرح می‌گردد یا به عبارت دیگر ملک ورثه ای به آن گفته می شود.
ملکی که صاحب آن فوت کرده و اکنون وراث بر سر آن اختلاف دارند، اگر متوفی قبل از فوت وصیت نامه رسمی تنظیم کرده باشد، دراین‌صورت تمامی اموال باتوجه به وصیت نامه تقسیم می شوند. ملک ورثه ای شامل قانون مشاع می باشد که دارای چند مالک است.
با توجه به این مورد خلع ید از ملک مشاع یا تخلیه خلع ید ملک ورثه ای باتوجه به ماده ۳۴ قانون اجرا می شود که یک دعوای مالی بوده و در صلاحیت دادگاه نزدیک به ملک مورد اجرا قرار می گیرد. هزینه دادرسی به این نوع خلع ید با توجه به قیمت منطقه ای ملک محاسبه می‌گردد.
تخلیه ملک ورثه ای زمانی انجام می شود که تمامی مالکین از ملک خارج شده و هیچ کدام تصرف بر ملک مورد نظر نداشته باشند. اگر خلع ید میان شرکا حل نشود، دستور فروش ملک صادر می‌گردد. دراین‌صورت بهتر است از وکلای متخصص در پرونده های خلع ید ملک ورثه ای بهره گیرید و مدارک لازم را در اختیار او قرار دهید چرا که این نوع پرونده ها دارای پیچیدگی های بسیاری هستند.
مراحل خلع ید ملک ورثه ای به این صورت است که باید یک دادخواست کامل برای تخلیه ملک تنظیم گردد. درخواست تخلیه باید پس از پایان مدت اجاره مستأجر باشد و اگر تخلیه نیاز به پرداخت حق کسب و سرقفلی نیز داشته باشد، تنها با درخواست یکی از مالکین حکم تخلیه صادر نمی شودو بلکه تمامی مالکین باید رأی به صدور این حکم دهند.
با توجه به مواد ۶۷۵ و ۲۸۵ قانون مدنی تصرف شرکاء در ملک مشاع باید با اجازه تمامی آن ها باشد، درغیراین‌صورت شخص متصرف غیرقانونی محسوب می گردد. اگر شخص موجر درخواست تخلیه ید را تنها با توجه به نیاز شخصی خود مطرح سازد، حکمی برای تخلیه او صادر نشده و باید اجازه شرکای دیگر را نیز دریافت کند.
اگر هنوز قرارداد او تمام نشده است و هیچ شرایطی نیز برای فسخ آن وجود ندارد، وراث نمی تواند نسبت به تخلیه اقدام نمایند. فقط زمانی امکان درخواست برای تخلیه ملک وجود دارد که قرارداد مستأجر پس از مرگ مالک تمام شده باشد.
برای خلع ید ملک ورثه ای باید مدارک زیر را تحویل شورای حل اختلاف دهید:
سخن پایانی
در برخی موارد ممکن است افرادی به عنوان غاصب بدون اجازه شما به تصرف اموال شما درایند، در این صورت می توانید از طریق حکم تخلیه ید و ارائه تمامی مدارک لازم، فرد غاصب را محکوم کنید. یکی از مهم ترین موارد مربوط به خلع ید، دعوا بر سر ملک مشاع است. در این صورت، حکم تخلیه ید با در دست داشتن تمامی مدارک و اثبات ادله لازم ممکن خواهد بود.
خلع ید در دانش حقوق ایران و علم فقه یک اصطلاح است که به معنای خارج کردن شخص متصرف غیرقانونی و غاصب از یک ملک توسط مالک آن می باشد.
