از آن جایی که امروزه هزینه ساخت و ساز یک ساختمان و مخارج جانبی آن بسیار زیاد هستند، معمولاً افرادی که به دنبال چنین اقداماتی می باشند، برای دریافت هزینه لازم برای ساخت به دنبال دریافت وام و اعتبار بانکی هستند. ازاین‌رو سند ملک خود را در گرو و یا رهن بانک قرار می دهند. اگر سازنده ساختمان و یا مالک آن به دنبال فروش ملک خود باشد، باید قبل از تنظیم سند عمل فک رهن را انجام دهد. در برخی موارد نیز افراد برای دریافت وام بانکی و یا بدهی ملک خود را در رهن بانک قرار می دهند.
حالتی وجود دارد که در آن فرد طلبکار، حتی پس از پرداخت تمامی اقساط و اتمام توسط شخص گیرنده وام، ملک را از حالت رهن آن آزاد نکرده است. در این مورد نیز مالک می تواند به دادگاه مراجعه کرده و درخواست فک رهن را تنظیم نماید. همان طورکه می بینید فک رهن در موارد بسیاری رخ می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فک رهن، عواملی که باعث ایجاد فک رهن می شوند و تمامی مراحل قانونی آن با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی در این زمینه بدست آورید.
همان طورکه در بخش های قبل نیز اشاره کردیم، فک رهن در مواقعی است که سند ملک بنا به دلایلی در گرو و یا رهن بانک قرار دارد که با ارائه دادخواست به دادگاه می توانید فک رهن را تنظیم نموده و ملک مورد نظر را از رهن بانک خارج کنید. در بخش قبل نیز به آن اشاره کردیم که در برخی موارد اشخاص ملک خود را برای دریافت وام بانک و یا بدهی در اختیار بانک قرار می دهند که دراین‌صورت با استفاده از فک رهن می توانند ملک خود را از حالت گرو بانک خارج کنند.
یکی از مواردی که باعث ایجاد فک رهن می شود این است که مالک ملک مورد نظر خود را از طریق مبایعه نامه معمولی به یک شخص دیگر واگذار کند و تعهد دهد که تا موعد مقرر برای تنظیم رسمی سند ملک را از گرو بانک خارج کند. اما در این تاریخ نسبت به تعهد خود پایدار نباشد. در صورت وقوع چنین موردی خریدار به دلیل عدم فک رهن ضرر بسیار زیادی را متحمل می شود و حتی ممکن است از مالک درخواست فک رهن داشته باشد.
مورد دیگر مربوط به حالتی است که در آن، طی یک قرارداد برای مشارکت در ساخت و ساز ملک به رهن بانک رفته و فرد سازنده تعهد دهد که حتماً در تاریخ مقرر فک رهن را انجام خواهد داد. دراین‌صورت صاحب مال می تواند شکایتی را برعلیه سازنده به عنوان الزام برای فک رهن تنظیم کند که این دادخواست به دادگاه واقع در محله احداث ملک ارسال می‌گردد.
شما می توانید به چند صورت مختلف نسبت به فک رهن درخواست دهید. مورد اول این است که فرد مرتهن باوجود تسویه تمامی بدهی خود و اتمام اقساط ملک را از رهن خود درنیاورده باشد. در بسیاری مواقع افراد ملک خود را برای ادای بدهی و یا اتمام پرداخت اقساط وام در رهن بانک قرار می دهند و زمانی که بدهی تسویه شود، طلبکار ملک را از حالت رهن خود خارج نمی کند.
حالت دیگر زمانی می باشد که مالک ملک رهن خود را تا زمان تنظیم سند رسمی به شخص دیگری منتقل نماید. در صورتی که در طی این زمان مالک ملک رهن شده را از این شرایط خارج نکند، خریدار ضرر زیادی دیده و می تواند نسبت به فک رهن اقدام کند. در حالت سوم نیز با توجه به قرارداد مشارکت در ساخت اگر ملک در رهن بانک باشد و سازنده متعهد گردد که نسبت به فک رهن ملک اقدام خواهد کرد. در این مورد نیز مالک می تواند بر علیه سازنده فک رهن و تنظیم نماید.
دراین میان برای دادخواست الزام به فک رهن باید مدارک زیر را ارائه کنید:
درصورتی که هر یک از مدارک فوق را نداشته باشید، می توانید مدارک زیر را ارائه نمایید:
مواردی هستند که امکان فک رهن را ممکن می سازند. بی شک با آشنایی کامل در مورد موارد مزبور می توانید نسبت به فک رهن اقدام کنید. اولین گزینه مربوط به زمانی می باشد که شخص بدهکار طلب خود را تسویه نمی نماید. دومین گزینه مربوط به زمانی می باشد که هر دو شخص نسبت به فسخ رهن اقدام نمایند. گزینه بعد مربوط به زمانی می باشد که رهن گیرنده برای فسخ قرارداد اقدام نماید. گزینه بعدی نیز مربوط به مالی است که در رهن بوده و به صورت کلی به دلایلی مانند آفت از بین رفته است.
یکی از انواع فک رهن، فک رهن خودرو است. تا این بخش در مورد فک رهن ملک صحبت کردیم اما این مورد حتی به زمان خرید اقساطی خودرو نیز مربوط می شود. زمانی که یک شخص به دنبال خرید اقساطی خودرو از شرکت هایی مانند سایپا و یا ایران خودرو باشد، سند اتومبیل یا برگ سبز خودرو همراه با مهر سند در رهن صادر می شود. پس از تسویه کامل و اتمام تمامی مراحل مربوط به آن یک مهر دیگر نیز با عنوان "خودرو فک رهن شده است" بر روی برگ سبز قید می‌گردد و در پایان نیز مالک به عنوان مالک اصلی خودرو شناخته می شود. توجه داشته باشید که برای انجام تمامی مراحل فک رهن باید به یکی از مراکز تعویض پلاک مراجعه کنید.
فک رهن خودرو دارای شرایطی است. توجه داشته باشید باید از طرف شرکت خودروسازی که خودروی مورد نظر شما در گرو آن می باشد یک معرفی نامه دریافت کنید و آن را به بخش تعویض پلاک ارجاع دهید. درصورتی‌که پرداخت جرایم معوق انجام نمی شوند، تنظیم و ارائه نامه تسویه حساب از بخش اجرائیات الزامی خواهد بود. مالک و یا وکیل باید خودرو را به مرکز تعویض پلاک برده و تمامی امور اداره مربوط به فک رهن خودرو را انجام دهد. تمامی سوابق اطلاعاتی مربوط به فک رهن خودرو در سایت پلیس راهور ارائه گردد.
توجه داشته باشید که برگه معاینه فنی از سوی مراکز مکانیزه مجاز صادر می شود. تمامی وجوه درخواستی برای صدور و ارسال کارت هوشمند خودرو باید پرداخت شوند. برای فک رهن خودرو نیاز به مدارک ذیل خواهید داشت:
تنظیم قرارداد فک رهن در دفترخانه یک فرایند بسیار حساس است، ازاین رو بهتر است از وکلای با تجربه در امور بانکی کمک بگیرید، چرا که عدم اطلاع از هرگونه جزئیات حقوقی درمورد عقد رهن می تواند نتایج منفی به دست دهد.
برای تنظیم فک رهن در دفترخانه ممکن است نیاز به مدارکی مانند:
همچنین توجه داشته باشید که اصل وکالت نامه نیز همراه با تمامی مواد ذکر شده باید به سردفتر ارائه گردند.
بانک مسکن از دو مسیر متفاوت امکان فک رهن سند را برای متقاضیان ممکن کرده است. اگر گیرنده تسهیلات به دنبال انجام فک رهن باشد، بانک مقدار اصل بدهی او را به جز سود آن حساب می کند تا متقاضی بتواند با ارائه یک نامه به دفتر خانه از سند ملکی که به دنبال دریافت تسهیلات برای آن است، فک رهن نماید. توجه داشته باشید که مجموع اقساط پرداختی از اصل تسهیلات کاسته نمی شود چرا که اقساط ماهیانه پرداختی توسط متقاضی شامل سود تسهیلات و اصل بدهی است.
یکی از مهم ترین موارد دیگر این است که ممکن است میزان اصل تسهیلات و سود آن در بازپرداخت اقساط متغیر است و ممکن است محاسبه آن تغییر کند. در حالت کلی، در تمامی تسهیلات بانکی، هنگام بازپرداخت اقساط در ماه های اول، معمولا سود بیشتری از تسهیلات پرداخت می گردد. پس از نزدیک شدن به پایان دوره نیز سهم پرداخت اصل بدهی بیشتر می گردد.
از طرحی به اسم رها نیز می توانید نسبت به فک رهن از بانک مسکن اقدام کنید. این طرح از سال های قبل نیز مورد استفاده بوده است و امروزه نیز اجرای آن کماکان ادامه دارد. در این روش، متقاضی پلاک های ثبتی دریافتی از طریق تسهیلات بانک مسکن را در رهن بانک قرار می دهد تا بتواند در صورت تمایل بدون تسویه کامل اقساط خود، از طریق سپرده گذاری واحد را فک رهن نموده و از مزایای سند آزاد بهره مند شود.
در طرح رها، به اصل بدهی 10 درصد اضافه شده و همراه با سود سالانه 15 درصد سپرده گذاری می گردد. متقاضی می تواند در ازای آن، سند را از رهن بانک خارج نماید. یکی از مزایای این طرح آن است که مالک ها می توانند پلاک های ثبت شده خود را همراه با باقی ماندن بخشی از اقساط وام، فک رهن کرده و آن ها را بفروشند.
با توجه به این طرح، فردی که به دنبال دریافت تسهیلات و یا ساخت مسکن است، پس از مراجعه به شعبه پرداخت کننده تسهیلات، می تواند بدون در نظر گرفتن سود تسهیلات، از باقی مانده اصل بدهی خود استعلام گیرد تا بتواند 110 درصد از آن را سپرده گذاری نماید. پس از آن، بانک مسکن نامه فک رهن سند مسکونی را در اختیار فرد متفاضی قرار می دهد.
توجه داشته باشید که در این روش، فرد گیرنده تسهیلات تا اتمام پرداخت اقساط حق برداشت از حساب خود را ندارد اما می تواند سود ماهیانه آن را دریافت کند. با استفاده از این طرح، فرد متفاضی می تواند در عین آزادسازی ملک خود از رهن بانک مسکن، اقساط وام خود را به صورت تدریجی پرداخت کنند. این روش بهترین راه برای افرادی است که اقساط زیادی را پرداخت نموده اند چرا که میتوانند با استفاده از این روش، از سود سپرده خود استفاده کنند.
برای درخواست فک رهن از بانک ابتدا باید به بانک مورد نظر خود مراجع کنید. پس از آن درخواست خود را مبنی بر فک رهن ارائه کند. پس از آن باید به دادگاه قضایی رفته و فرم آن را پس از تکمیل به قاضی مورد نظر خود ارسال کنید.
سخن پایانی
فک رهن به مواردی گفته می شود که در آن، سند در اختیار بانک بوده و فرد به دنبال خارج کردن آن از رهن بانک می باشد. فک رهن می تواند مواردی مانند خودرو و یا حتی ساخت یک ساختمان را شامل شود. در این مقاله سعی کرده ایم شما را با نحوه درخواست برای فک رهن، مدارک و مراحل درخواست آن، همچنین نحوه ثبت مراحل فک رهن توسط دفترخانه آشنا سازیم تا با تمامی قوانین و موارد آن آشنا گردیم.
