قاچاق کالا یکی از جرم های سنگینی است که مجازات شدیدی به همراه دارد. زمانی که چیزی بدون اجازه دولت معامله شده و غیرقانونی وارد کشور گردد، با عنوان قاچاق کالا شناخته شده و مجازات شدیدی برای فرد عامل در نظر گرفته می شود. معمولاً هر چیزی که به طور مخفیانه وارد مرزهای کشور شده و یا از آن خارج می گردد، کالای قاچاق شناخته می شود. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با تعریف دقیقی از قاچاق کالا و مجازات آن، لیست اجناس قاچاق و همچنین قانون قاچاق کالا و ارز آشنا سازیم.
کلمه قاچاق در کتاب حقوق به معنای جابه جایی یک کالا از جایی به جای دیگر است که معمولاً منظور دو نقطه مورد نظر از کشور می باشد. اگر هر دو نقطه مبدا و مقصد در داخل کشور باشند، به آن قاچاق داخلی گفته می شود. اما اگر یک نقطه از آن داخل کشور و نقطه ای دیگر در خارج از کشور باشد به آن قاچاق خارج می گویند. توجه داشته باشید که وارد کردن هر نوع کالای ممنوعه، عمل قاچاق در نظر گرفته شده و فردی که این عمل را انجام می دهد به عنوان قاچاقچی شناخته می شود. که در صورت دستگیری مجازات سنگینی به همراه دارد.
جالب است بدانید که قاچاق دارای انواع گوناگونی می باشد. که با توجه به ماده های 18 و 22 قانون مبارزه با قاچاق کالا برای هر یک از آن ها مجازاتی در نظر گرفته می‌شود. بنابراین هر فردی که عمل قاچاق ارز و یا کالا را انجام می دهد و یا نسبت به نگه داری آن مبادرت می ورزد، پس از دستگیری نه تنها کالای او ضبط می‌گردد، بلکه با توجه به قانون نیز محکوم به پرداخت جریمه های نقدی خواهد شد. اگر فرد قاچاقچی کالا را در دست نداشته باشد، پس برای مجازات محکوم به پرداخت معادل ارزش کالا می شود. همچنین توجه داشته باشید که تمامی مبالغ به دست آمده از قاچاق کالای ممنوع ثبت شده و تمامی آن ها به دست دولت واگذار می شوند.
همان طورکه می دانید هدف از مدیریت کالاهای وارداتی این است که هیچ گونه کالایی به صورت قاچاق وارد کشور نشود. معمولا ورود هرگونه کالای مشابه تولید داخل از خارج کشور ممنوع است تا مانع از رکود کارخانه های تولید ایرانی نگردد. با افزایش میزان قاچاق هر گونه محصول مختلف، کارخانه های داخلی با ورشکستگی رو به رو می شوند. ازاین‌رو برخی از کالاها در لیست اجناس قاچاق قرار دارند و اگر فرد اقدام به ورود و خروج غیرقانونی این نوع محصولات داشته باشد، به‌عنوان قاچاقچی شناخته شده و باید جریمه آن را پرداخت کند. در ادامه شما را با برخی از اجناس قاچاق آشنا خواهیم ساخت:
با توجه به آمارهای رسمی به دست آمده توسط ستاد مبارزه با قاچاق کالا میزان قاچاق در این حوزه حدود ۳ میلیارد دلار است. اما با توجه به آمارهای غیررسمی بسیاری از فعالین دیگر در این حوزه میزان قاچاق پوشاک به بیش از ۴ میلیارد دلار نیز می رسد. معمولاً پارچه، پتو و پوشاک از جمله اجناس قاچاق هستند که باعث تعطیلی بسیاری از کارخانجات داخلی می‌گردند.
با توجه به آمارهای رسمی میزان قاچاق لوازم خانگی به کشور ایران حدود یک و نیم میلیارد دلار می باشد که در آمارهای غیررسمی این میزان به بیش از چهار و نیم میلیارد دلار نیز می رسد. قاچاق هرگونه کالا در این زمینه باعث خارج شدن چرخه تولید بسیاری از کارخانه های ایرانی شده است.
با توجه به آمار رسمی میزان قاچاق تلفن همراه بیش از 2/1میلیون دلار می باشد که با توجه به آمارهای غیررسمی این مقدار به دو میلیارد دلار نیز افزایش پیدا می‌کند. جالب است بدانید که با جلوگیری از قاچاق تلفن همراه می توان تولید داخلی را به مقدار قابل توجهی افزایش داد.
با توجه به آمارهای رسمی میزان قاچاق خودرو و قطعات و لوازم یدکی آن در حدود یک ونیم میلیون دلار می باشد که در آمارهای غیررسمی این مقدار به ۳ میلیارد دلار نیز افزایش می یابد. این در حالی است که به دلیل عدم وجود دانش فنی و زیرساخت های لازم در کشور ایران امکان تولید بخش قابل‌توجهی از نیاز داخل کشور به لوازم یدکی خودرو فراهم نمی باشد.
با توجه به آمارهای رسمی قاچاق مواد غذایی در حدود یک و نیم میلیون دلار می باشد که در آمارهای غیررسمی بیش از دو میلیارد دلار است. این در حالی است که کشور ایران هیچ کمبودی در تولید محصولات غذایی ندارد.
میزان قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی با توجه به آمارهای رسمی حدود 1.1 میلیون دلار است که در آمارهای غیررسمی به بیش از دو میلیارد دلار نیز می رسد. ورود هرگونه جنس کالای آرایشی باعث جلوگیری از تولید داخلی می‌گردد.
با توجه به آمارهای رسمی میزان قاچاق جواهرات و مصنوعات طلا در حدود یک میلیارد دلار است که در آمارهای غیررسمی به دو میلیارد دلار نیز می رسد. جلوگیری از ورود هرگونه کالای قاچاق ساخته شده از طلا باعث رونق تولیدات داخلی و ایجاد اشتغال بیشتر در این حوزه می‌گردد. از دیگر حوزه هایی که می‌توان آن ها را جزئی از لیست اجسام و قاچاق دانست، می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
ماده یک: از تاریخ تصویب این قانون در مورد کلیه امور مربوط به مبارزه با قاچاق کالا و ارز موضوع قانون مجازات اخلالگران درنظام اقتصادی کشور مصوب 1369.9.19، قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب 1312.12.29 و اصلاحیه بعدی آن مصوب 1353.12.29 و اصلاح ماده 1 قانون مزبور مصوب 73.11.12 و این قانون به شرح مواد زیر عمل خواهد شد.
ماده دو: به منظور تسریع در روند رسیدگی پرونده های مربوط به کشفیات قاچاق اعم از هرگونه کالا و ارز، اداره های مأمور وصول درآمدهای دولت یا سازمان های مربوط به قانون مبارزه با هرگونه کالای قاچاق شاکی محسوب شده و در صورت احراز کالا و یا ارز قاچاق باید حداکثر ظرف ۵ روز نسبت به تکمیل پرونده اقدام نمایند و جرایم و مجازات های زیر را با توجه به موارد زیر اجرا کنند.
الف) اگر بهای کالای قاچاق معادل ده میلیارد ریال بوده و یا از آن کم تر باشد، اداره ها و سازمان های ذی ربط با توجه به آیین نامه اجرایی می توانند تنها به ضبط کالا و ارز به نفع دولت اقدام کنند.
ب ) در مواردی که بهای کالا و یا ارز قاچاق بیش از ده میلیون ریال باشد متهم در مرحله اول باید جریمه نقدی پرداخت کند. جریمه نقدی دو برابر بهای ارز کالا می باشد و سپس تمامی کالای قاچاق ضبط خواهند شد. تمامی متخلفین مذکور در بندهای الف و ب می‌توانند حداکثر ظرف مدت دو ماه به مراجع قضایی مراجعه کرده و اعتراض خود را اعلام کنند. در صورت برائت از تخلف اصل کالا و یا قیمت نرخ روز آن به طور رسمی بازگردانده می شود. بهتر است در نظر داشته باشید اعتراض صاحب کالا و ارز قاچاق مانع از ثبت و اخذ جریمه نخواهد شد.
اگر متهم توانایی پرداخت جریمه را نداشته باشد پرونده جهت تعقیب کیفری و وصول جریمه حداکثر ظرف ۵ روز از تاریخ کشف به مرجع قضایی ارسال خواهد شد. در صورت اثبات جرم نیز باید به تحمل حبس و ضبط کالا یا ارز و همچنین پرداخت دو برابر بهای کالایی قاچاق محکوم گردد.
ماده 3: حمل کالای قاچاق جرم بوده و مرتکب فرد مرتکب به صورت ذیل مجازات خواهد شد:
اگر اموالی به موجب قانون به عنوان یک کالای قاچاق شناخته شوند وسیله نقلیه حمل کالا توقیف شده و فرد مجرم نیز باید جریمه ای تا معادل دو برابر قیمت کالا را پرداخت کند. اگر ظرف مدت دو ماه از تاریخ صدور حکم جریمه پرداخت نگردد از فروش وسیله نقلیه جریمه اخذ خواهد شد.
تبصره : تمامی پرونده های مربوط به قاچاق تابع تشریفات آیین دادرسی و تجدید نظر نیستند و نحوه رسیدگی محاکم قضایی مربوط به وسیله قوه قضایی ظرف مدت دو هفته پس از تصویب این قانون عملی می شوند.
تبصره : در صورت عدم رسیدگی و عدم تعیین تکلیف قطعی پرونده در مدت ذکر شده سازمان تعزیرات حکومتی موضوع ماده واحده قانون اصلاح، قانون تعزیرات حکومتی مصوب 1373.7.20 مجمع تشخیص مصلحت نظام و یا سازمان های تعیین شده توسط دولت با درخواست سازمان شاکی می توانند پرونده را از محاکم قضایی مطالبه کرده و طبق جرایم این قانون را اعمال کنند. در مناطقی که محاکم قضایی برای رسیدگی به پرونده های قاچاق وجود ندارند سازمان تعزیرات حکومتی با توجه به جرایم و مجازات های مقرر در قوانین مربوطه می‌توانند به پرونده های فوق الذکر رسیدگی کنند.
ماده ۵ :سازمان فروش اموال تملیکی وظیفه دارد با اعلام قطعیت و قابلیت فروش کالا از طرف اداره های اجرایی ظرف حداکثر دو ماه نسبت به فروش و یا تحویل کالا اقدام کند.
ماده ۶: حقوق و مقررات استفاده از ارز توسط دولت تعیین می شود. هر گونه خرید و فروش، حمل و یا حواله ارز غیرمجاز برای خروج از کشور ممنوع بوده و در حکم قاچاق شمرده می شود.
ماده ۷: تمامی اموال که از طریق تخلفات مزبور به دست آمده باشند یا برای بدست آمدن آن هرگونه تخلفی رخ داده باشد، پس از تعیین تکلیف قطعی مطابق آیین نامه ای که به تصویب هیئت وزیران رسیده است فروخته شده و پنجاه درصد از وجوه حاصل از اجرای قانون مزبور برای کاشفین و سازمان های کاشف، ۴۰ درصد به حساب خزانه دولت و یک درصد نیز به امر مبارزه با قاچاق کالا اختصاص می یابد.
ماده :۸ اجرای این قانون تمامی مبادی ورودی و خروجی کشور چه عادی و چه ویژه را شامل می شود.
ماده :۹ مفاد این قانون تمامی پرونده های موجود را شامل می شود. از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون فوق تمامی قوانین مغایر این قانون لغو خواهند شد.
با توجه به ماده یک قانون مبارزه با قانون قاچاق ارز و کالا مصوبه 1392 درمورد قاچاق کالا و ارز این‌گونه آورده شده است، که هر فعل و یا ترک فعلی که باعث نقض تشریفات قانونی مرتبط با ورود و خروج کالا و ارز شود و بر مبنای این قانون و یا دیگر قوانین، قاچاق به حساب می آید و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. در اصول ورودی و یا هر بخش از کشور حتی محل عرضه آن در بازار داخلی کشف گردد.
با توجه به این ماده می‌توان چنین گفت که هر گاه یک کالا برخلاف محدودیت و یا ممنوعیت جابجا شود و در هنگام ورود و خروج آن عوارض گمرکی پرداخت نشود کالا به عنوان یک کالای قاچاق در نظر گرفته می شود. با توجه به این مورد اگر فرد و یا افرادی بدون توجه به مقررات مشخص شده این عمل را انجام دهند به عنوان قاچاقچی شناخته شده و با توجه به نوع و میزان آن مجازات خواهند شد. بهتر است قبل از ورود و خروج هر نوع کالای مختلف از لیست اجناس قاچاق اطلاع داشته باشید تا این عمل را انجام ندهید و از مجازات آن دور بمانید.
سخن پایانی
قاچاق کالا یکی از ممنوعه های قوانین هرکشوری است که در صورت عدم رعایت، محکوم به مجازات خواهید شد. از آنجایی که ورود و خروج هر نوع کالا بدون پرداخت عوارضی، قاچاق شناخته می شود فرد مجرم باید مجازات خود را تحمل کند. قاچاق کالا باعث کاهش تولیدات ایرانی می گردد که این امر برای اقتصاد کشور مضر است. در این مقاله سعی شده است با مفهوم قاچاق کالا، لیستی از انواع محصولات قاچاق و مجازات قاچاق آشنا شوید و اطلاعات لازم را در این زمینه به دست آورید. بی شک جلوگیری از ورود هرگونه کالای قاچاق باعث رونق اقتصاد داخلی کشور ایران و افزایش ثبات اقتصادی آن در جهان می گردد. از این رو مجازات سنگینی برای قاچاقچی ها در نظر گرفته شده است.
