تمامی قوانین وضع شده برای گمرک، نقش تاثیرگذاری در تجارت عادلانه و ثبات اقتصادی دارد. اغلبِ دولت‌ها بر نقش مالی گمرک به عنوان یک منبع درآمد تکیه می‌کنند. به همین دلیل، رعایت مقرراتِ تععین شده توسط مرجع قانون‌گذار، برای بازرگانان و خود دولت لازم‌الاجرا است. اما با وجود قوانین گمرکی، گاهی اوقات تخلفاتی نیز مشاهده می‌شود.
متولی قانون برای جلوگیری از ارتکاب این قبیل تخلفات، مجازات‌های سنگینی درنظر گرفته است. هر بازرگان یا نهاد دولتی که دچار ارتکاب این تخلفات شود، باتوجه به شدت جرم، مطابق با قانون مجازات خواهد شد. درصورت مشاهده هر نوع مغایرت در امور گمرکی، کمیسیون جرائم گمرکی به این اختلافات وارد عمل می‌شود.
کمیسیون جرائم گمرکی از کارمندان ارشد وزارتخانه‌های صنعت، اقتصاد و امور دارایی، اتاق بازرگانی، صنایع و اتاق تعاون تشکیل است. در حالت کلی، تخلفات گمرکی به دو دسته عام و خاص تقسیم‌بندی می‌شوند:
اگر اظهار کالا خلاف نظام‌نامه یک کشور باشد، تخلف گمرکی عام اتفاق افتاده است. این‌گونه تخلفات از هر نوع که باشد، باید پیگیری و مجازات شود.
درصورتی‌که تخلفی مرتکب شود که دولت نیز متحمل خسارت شود، از نوع خاص است.
به تمامی فعالیت‌هایی که مخالف و متضاد با قوانین گمرکی انجام شود، تخلفات گمرکی گفته می‌شود. موارد زیر مهم‌ترین تخلفات از این نوع را عنوان می‌کنند:
اظهار کالا در قوانین گمرکی یعنی صادرکننده، واردکننده یا وکلای آن‌ها به گمرک اعلام کنند چه نوع کالایی را قصد دارند از گمرک خارج کنند. در این وضعیت روال قانونی جهت خروج کالا باید طی شود و عوارض و مالیات نیز پرداخت می‌شوند. گاهی اوقات صاحبان کالا در میان کالاهای خروجیِ دارای مدارک و اسناد، کالاهای اظهار نشده‌ای با ارزش و حقوق گمرکی قرار می‌دهند. در این شرایط آن‌ها مرتکب تخلف گمرکی شده‌اند.
این مورد شامل خارج کردن کالاهای ترخیص شده، بدون ارائه اظهارنامه است. در برخی موارد صاحبان کالا بدون ارائه اظهارنامه گمرکی، کالای مجاز را به عنوان کالای مجاز دیگری اعلام می‌کنند. در این حالت نیز صاحب کالا مرتکب تخلفات گمرکی شده است.
این نوع تخلفات صرفا با نقض کردن قوانین آیین‌نامه‌ای انجام می‌شود. این مورد بدون این‌که انجام شود و خسارت مالی برای دولت داشته باشد، صورت می‌پذیرد.
در قسمت پذیرش اظهارنامه گمرکی، اسناد بصورت اجمالی بررسی می‌شوند. البته، پس از آن‌که رایانه مرکزی آن اظهارنامه را فراخوانی کرد. در این مرحله، پیش از ترخیص کالا یک فیش بانکی برای تائید پرداخت، توسط صندوق صادر خواهد شد.
اگر در این مرحله مغایرتی که سبب تحمیل خسارات مالی به دولت شود، مشاهده گردد، جرائم گمرکی محسوب شده و شامل پرداخت جریمه می‌شود. برای این تخلف باید هزینه متعلقه دریافت شده و علاوه‌بر دریافت مابه‌التفاوت، مبلغ دیگری نیز به عنوان جریمه پرداخت شود.
گاهی اوقات در دراظهارنامه ارائه شده به گمرک، موردی که سبب تحمیل خسارات مالی به دولت است، کشف می‌شود. این مورد معمولا در حین انجام تشریفات گمرکی و قبل از خروج کالا اتفاق می‌افتد. اگر این مشکل مستلزم دریافت مابه‌التفاوت حقوق و هزینه‌های گمرکی، سود بازرگانی و عوارض شود، جرائم مالی به شرح زیر دریافت می‌گردد:
جریمه اعلام ارزش کالا در اظهارنامه تسلیمی
برای یک کالا حقوق و هزینه‌های گمرکی، سود بازرگانی و عوارض از روی ارزش آن تعیین می‌شود. زمانی‌که ارزش کالا در اظهارنامه ارائه شده کم‌تر از ارزش گمرکی آن در قوانین امور گمرکی شود، علاوه‌بر اخذ مابه‌التفاوت، جریمه‌ای نیز دریافت خواهد شد.
جریمه تخلفات گمرکی با مدارک خلاف واقع
اگر نام درج شده کشور مبداء کالا خلاف واقع اظهار شود، سبب تحمیل زیان مالی به دولت خواهد شد. در این مورد علاوه‌بر دریافت مابه‌التفاوت، مبلغی به عنوان جریمه باتوجه به تشخیص رئیس گمرک محل دریافت می‌شود.
جریمه تخلفات گمرکی با اسناد جعلی
در برخی مواقع تخلفات گمرکی توسط اسناد یا صورت حساب جعلی ارائه شده، انجام می‌شود. این مورد، اغلب در زمان انجام تشریفات گمرکی یا به هر نحو دیگری، قبل از خروج کالا یا پس از آن کشف می‌شود. در این حالت علاوه‌بر جرائم گمرکیِ تعیین شده، از شخص یا نهاد متخلف مابه‌التفاوت دریافت می‌گردد.
جریمه تخلفات گمرکی بدون تعیین جریمه در قانون
برای ارتکاب هر نوع تخلف از مقررات گمرکی، به شکل صریح قانون، آئین‌نامه اجرایی و جریمه آن تعیین شده است. اگر در قانون برای تخلفی که مشاهده شده جریمه‌ای تعیین نشده باشد، به تشخیص رییس گمرک محل مبلغی دریافت خواهد شد.
در ماده 113 قانون امور گمرکی، موارد زیر قاچاق و خلاف قوانین گمرکی محسوب می‌شود:
در ماده 108 قانون امور گمرکی، مصادیقی به عنوان قاچاق تعیین شده است. علاوه‌بر آن کشف هر نوع مغایرت پس از اظهار و پیش از ترخیص کالای ورودی که سبب زیان مالی دولت شود، مستلزم پرداخت وجوه متعلقه است. همچنین، به‌غیر از دریافت مابه‌التفاوت، باتوجه به شرایط و تشخیص رئیس گمرک، جریمه‌ای از ده‌درصد تا صددرصد مبلغ مابه‌التفاوت، دریافت می‌گردد.
البته در ماده 108 قانون و جرائم گمرکی، تبصره‌هایی به شرح زیر وارد شده است:
گاهی اوقات کشف مغایرت، منجر به دریافت مابه‌التفاوت حقوق ورودی بیش از پنجاه درصد حقوق ورودی کالای اظهار شده می‌شود. البته، علاوه‌بر اخذ مابه‌التفاوت حداقل جریمه دریافتی نباید کم‌تر از پنجاه درصد مابه‌التفاوت باشد.
در بعضی مواقع مقصد نهایی بارنامه پس از خروج از گمرک، مرزهای ورودی است و اظهارنامه آن براساس مندرجات در اسناد، تسلیم گمرک شده است. اگر در بررسی‌ها در نوع یا میزان کالا مغایرتی مشاهده شود و اسناد قانونی آن تا سه ماه ارائه نشود، کالای مغایر یا مازاد توسط دولت ضبط خواهد شد.
برخی از جریمه‌های مغایر با اظهارنامه به‌غیر از موارد تبصره ۲، در مورد کالای عبور خارجی، مرجوعی یا عبور داخلی توسط شرکت حمل‌ونقل، به شکل تضمین دریافت می‌شود. بنابراین، در صورت خارج نشده کالا یا تحویل ندادن آن به گمرک مقصد در مهلت تعیین شده، علاوه‌بر اجرای قوانین، آن تضمین به درآمد قطعی واریز خواهد شد.
سخن پایانی
تخلفات گمرکی، شامل مواردی است که در صورت کشف، برای متخلف جریمه‌های سنگینی را به همراه دارد. این تخلفات شامل عدم‌اظهار، کم‌اظهاری یا اقدام عملی مخالف با قوانین گمرکی است. پرداخت نکردن حق گمرک، یکی از پرتکرارترین جرائمی است که توسط افراد به شکل عمدی یا سهوی انجام می‌شود.
اگر چنین تخلفاتی مشاهده شود، فرد یا نهاد متخلف علاوه‌بر پرداخت جریمه نقدی، شاید با مصادره اموال وارداتی روبه‌رو شود. برای این‌که به شکل عمدی یا سهوی مرتکب تخلفات گمرکی نشوید، آقای نجات علی پور می‌تواند به شما کمک شایانی کند. ایشان یکی از بهترین وکلای ارومیه است که و دارای سابقه کاری بالا و صاحب رزومه درخشان است.
