مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت شامل اوراق و اسنادی است که برای تعیین و تکلیف میراث و اموال باقی مانده پس از فوت افراد باید تهیه شوند. از طرفی ذی نفعان یا وراث برای انجام هر اقدام حقوقی در دفاتر اسناد رسمی، مراجع قضایی و دیگر موارد به گواهی و اصل مدارک نیازمند هستند. بنابراین نحوه جمع‌آوری اسناد قانونی و آگاهی از مراحل انحصار وراثت برای اشخاص زیادی که با این پرونده‌ها درگیر هستند، اهمیت و اولویت زیادی دارد. همچنین با اعتماد، اخذ مشاوره و ارائه جزئیات پرونده به وکیل نجات علی پور، وکیل پایه یک دادگستری و متخصص در امور حقوقی و کیفری بهترین و سریع‌ترین نتایج را از پرونده‌های انحصار ورثه کسب و موانع آن را حل و فصل خواهید کرد.
وقتی فردی از دنیا می‌رود، ماترک یا اموال و دارایی‌های به جا مانده از او طبق قانون بین وراث که فرزندان یا نزدیکان او بوده تقسیم خواهد شد. این عملیات انحصار وراثت ابتدا با گرفتن گواهی انحصار ورثه که یک مدرک قانونی برای دریافت سهم الارث بوده آغاز می‌شود که در واقع مراحل گام به گام انحصار وراثت شامل بندهای زیر بوده و عبارتند از:
در صورت آگاهی از مراحل و با داشتن مدارک لازم باید ابتدا به دفتر خدمات الکترونیک قضایی برای انحصار وراثت مراجعه کرد. با تهیه مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت توسط ذی نفع و وارثان شخص فوت شده، باید دادخواست صدور گواهی انحصار ورثه توسط این افراد در دفاتر خدمات الکترونیکی ثبت شود. همچنین باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت و زندگی متوفی مراجعه و صلاحیت وارث بودن و اخذ گواهی انحصار وراثت را اثبات و انجام داد. پیش از این اقدامات هم باید استشهاد محضری تهیه شود اما با وجود وکیل دیگر این پیچیدگی و رفت و آمدها برای موکل وجود ندارد. بلکه وکیل ارث با آگاهی از مدارک لازم و تسلط به شرایط و مراکزی که باید برای انحصار ورثه مراجعه شود در وقت و هزینه موکل برای پیگیری ارث صرفه‌جویی و نهایت کمک را ارائه خواهد کرد.
در واقع انحصار وارثت در حالت کلی به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم شده که نوع محدود برای اموال کم بوده ولی انحصار ورثه نامحدود برای اموال قابل توجه و زیاد است. انحصار وراثت پدر متوفی برای پسران و دختران او به نسبت ۲ به ۱ بوده و همسر متوفی نیز یک هشتم ارث خواهد برد. همچنین مدارک لازم برای انحصار وراثت پدر برای انجام اقدامات قانونی در این زمینه عبارتند از:
برای گرفتن فرم یا گواهی انحصار وراثت باید وکیل یا ورثه متوفی به شورای حل اختلاف مراجعه کند. از مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت، گواهی فوت متوفی بوده که برای گرفتن آن و تایید باید به ثبت احوال شهر محل فوت شخص متوفی مراجعه شود. در شورای حل اختلاف باید با داشتن مدارکی از جمله شناسنامه و کارت ملی باطل شده متوفی و گواهی فوت او از بیمارستان، استشهادیه محضری از تعداد ورثه و اموال منقول و غیر منقول شخص، مدارک هویتی و کپی برابر اصل وراث متوفی، وصیت نامه و عقد نامه و گواهی مالیاتی اقدامات نهایی برای انحصار وراثت و گواهی معتبر و قانونی آن انجام گیرد.
برای ثبت دادخواست انحصار وراثت در دفاتر خدمات قضایی بعد از مشخص شدن وراث یا ذی نفعان، این افراد باید دادخواست خود را با داشتن مدارک معتبر و قانونی و به کمک وکیل متخصص در این زمینه در دفاتر قضایی ثبت کنند. پیش از اقدام برای دادخواست باید گواهی فوت متوفی، مدارک هویتی باطل شده وی، شناسنامه وراث، استشهادیه محضری و لیست اموال فرد تهیه و ضمیمه این دادخواست شوند. زیرا در دفاتر قضایی علاوه بر تکمیل فرم دادخواست باید از ثبت احوال و شورای حل اختلاف سایر تاییدیه‌های لازم اخذ و در کنار دیگر مدارک و ضمائم تایید شوند.
در عمل انحصار وراثت مادر با پدر متوفی هیچ تفاوتی ندارد و حتی مطابق قانون و شرع پسران ۲ سهم و دختران نیز ۱ سهم از ماترک مادر ارث خواهند داشت. بنابراین یک وارث به نمایندگی از بقیه یا وکیل آن‌ها توانایی و حق انجام مراحل قانونی تقسیم ارثیه مادر را خواهند داشت. با این وجود مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت مادر عبارتند از:
بعد از فوت با توجه به انحصار وراثت محدود و نامحدود زمان انجام کامل این اقدامات قانونی متفاوت خواهد بود. بنابراین در شرایطی که اموال متوفی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان و انحصار ورثه محدود باشد، حدود ۴۰ روز زمان برای انحصار وراثت بعد از فوت نیاز است. با این وجود اگر اموال متوفی تخمینی بیش از ۵۰ میلیون تومان و انحصار وراثت نامحدود بود، مدت زمان ۹۰ روز یا حدود ۳ ماه وقت برای انجام و تقسیم ارث لازم است. بنابراین این ارزش کلی دارایی و اموال متوفی بوده که مدت زمان انحصار وراثت را تعیین می‌کند اما در صورتی که مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت ناقص، مفقود یا حتی فقدان این موارد وجود داشته باشد، پیگیری و ادامه روند طولانی‌تر و حتی شرایط گرفتن این گواهی نیز سخت تر خواهد شد. از طرفی موارد استثنا از جمله وجود جنین در شکم مادر، عدم همکاری و اختلافات وراث، وجود طلبکار برای اموال متوفی و دیگر موارد بر روند طولانی این اقدامات انحصار وراثت تاثیراتی خواهد داشت. بنابراین برای پیشبرد بهتر و کاهش زمان مشورت با وکلای مجرب و متبحر در این زمینه و حتی سپردن امور به آن‌ها بهترین گزینه است.
بعد از ثبت مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت گاهی به دلایل مختلف وراث نیاز به استعلام گواهی حصر وراثت دارند که به روش‌های مختلف به ویژه شیوه راحت استفاده از کد ملی این اقدام میسر خواهد شد. برای گواهی‌های جدید و ابلاغیه ثنا از طریق سایت عدل ایران می‌توان با مراجعه به بخش اطلاع رسانی پرونده یا سامانه ابلاغ ثنا با کد ملی استعلام گرفت. فقط باید در سایت عدل ایران بعد از انتخاب گزینه اطلاع‌رسانی برای اشخاص حقیقی، در صفحه باز شده برای نام کاربری، کد ملی و برای رمز عبور نیز کد اولیه هنگام ثبت نام وارد شود تا پیگیری و استعلام گواهی حصر وراثت تکمیل و انجام شود. برای گواهی حصر وراثت قدیمی ناچار باید با ارائه کد ملی متقاضی و متوفی به شورای حل اختلاف مراجعه شود.
سخن پایانی
یکی از مهم‌ترین مدارکی که وراث متوفی پدر یا مادر برای تقسیم ارث به آن نیاز دارند، گواهی انحصار وراثت است. بنابراین علاوه بر لزوم آشنایی کامل و گام به گام مراحل انحصار وراثت، آگاهی از اسناد و مدارک قانونی برای اخذ این گواهی نیز اهمیت ویژه و اساسی دارد. افرادی که علاوه بر اطلاعات کلی از مشاوره و اطلاعات وکلای متخصص در زمینه ارث نیز استفاده می‌کنند همواره به صرف وقت و هزینه کمتری با حداقل چالش و سختی در پرونده‌های ارث مواجه خواهند شد.
در رابطه با این پرونده‌های مختلف حصر، تقسیم و انحصار وراثت وجود مهارت‌ها، تجربیات و دانش وکلایی مانند وکیل نجات علی پور به روند سریع، قانونی و با نتایج مطلوب کمک زیادی خواهد کرد. در این مقاله نیز به طور مفصل به نحوه اخذ و مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت پرداخته شد.
۱) آیا برای گواهی انحصار وراثت حضور تمامی وراث لازم است؟
خیر با داشتن همه مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت یکی از فرزندان یا ورثه به نیابت از بقیه یا وکیل آن‌ها می‌تواند برای مراحل مختلف اقدام نماید.
۲) هزینه لازم برای انحصار وراثت چقدر است؟
این هزینه به شرایط پرونده، اموال، همکاری وراث، وکیل انتخابی و دیگر موارد بستگی دارد که در مجموع برای تمام مراحل این هزینه تقریبی در کنار خدمات و اقدامات وکیل چیزی حدود ۴ تا ۵ میلیون خواهد بود.
خیر در انحصار وراثت پدر و مادر به فرزندان پسر دو سهم و به دختران یک سهم تعلق خواهد گرفت.
